Van wie is het saldo op de en/of rekening
Het saldo van een en/of rekening hoeft niet per definitie 50:50 te worden opgenomen in de aangiften inkomstenbelasting. Een veel voorkomend misverstand! Wij krijgen vaak vragen over de juridische status van een en/of rekening. Veelal in verband met de verwerking in de aangifte inkomstenbelasting maar ook in het kader van de afwikkeling van een nalatenschap.
De juridische status van de en/of rekening
Als een bankrekening op één naam staat is uitsluitend de rekeninghouder gerechtigd om betalingen vanaf die bankrekening te doen. Een en/of rekening is een gezamenlijke rekening. Beide rekeninghouders kunnen geld storten en/of geld opnemen dan wel betalingen doen. Dat zegt echter nog niets over het feit wie de eigenaar is van het saldo dat op de bankrekening staat. Denk daarbij aan de langstlevende ouder die enig eigenaar van de bankrekening is gebleven na het overlijden van de andere ouder. De rekening wordt omgezet in een en/of rekening met één van de kinderen. Dat is wel zo praktisch. Door het omzetten van de rekening is geen vermogen overgeheveld! Het saldo op de bankrekening blijft box 3 vermogen van langstlevende en dat saldo valt in principe bij het overlijden in de nalatenschap. Bij de afwikkeling van de nalatenschap moet nog wel aan de hand van de administratie worden vastgesteld tot wiens eigendom de stortingen en onttrekkingen behoren.
De en/of rekening; onderwerp van geschil
Het gebruik van de en/of rekening leidt nog al eens tot heftige procedures. Een spraakmakende is wel de uitspraak van Rechtbank Amsterdam ECLI:NL:RBAMS:2015:2713 van 20-05-2015. Vader is overleden en zijn kinderen zijn enig erfgenaam. Vader is gescheiden van de moeder van de kinderen maar heeft een relatie met een vriendin. In verband met ziekte van vader en vanwege pragmatische redenen wordt de rekening bij de bank omgezet in een en/of rekening. De rekening komt op naam van vader, vriendin en zoon.
Na het overlijden van vader zet de bank de rekening om in een en/of rekening tussen de vriendin en ‘de erfgenamen van vader’. De bank vraagt een verklaring van erfrecht en deelt mee dat de bankrekening niet wordt geblokkeerd. Drie maanden later neemt de vriendin een bedrag van € 115.000 in contanten op bij de bank. De bank waarschuwt de vriendin nog en wijst haar op de grote risico’s van een contante opname. Desgevraagd vertelt de vriendin dat met het geld onroerend goed in Marokko zal worden gekocht. En het ‘onverwachte’ gebeurt dan toch. De vriendin wordt op straat beroofd van haar € 115.000. Direct neemt ze contact op met de zoon om hem het verdrietige nieuws mee te delen.
Bij de vriendin valt niets meer te halen. De erfgenamen stellen de bank aansprakelijk. Door het verdwijnen van de € 115.000 lopen de kinderen hun erfenis grotendeels mis. De erfgenamen vinden dat de bank hun zorgplicht schendt. Formeel was de vriendin wel bevoegd maar gezien de bijzondere omstandigheden van het geval, het overlijden van vader en de grote contante opnamen, had de bank de mederekeninghouder eerst op de hoogte moeten stellen en instemming van de erfgenamen moeten vragen. De rechtbank is het niet met de erfgenamen eens. De rekeningen waren omgezet op verzoek van vader. Na het overlijden is gecommuniceerd dat de rekening niet geblokkeerd zou worden. Naast de € 115.000 waren er regelmatig opnamen door de vriendin zonder dat daartegen geprotesteerd werd. Moraal van het verhaal: als erfgenaam is het van belang om proactief met de bank te communiceren wie wel en niet bevoegd is om gelden van een en/of rekening te halen.