In een levenstestament regel je wie jouw belangen behartigt wanneer je dat zelf niet meer kan of mag. De gemachtigden zijn dan niet afhankelijk van de rechter. Maar let op dat is niet altijd het geval. Wanneer je niet meer zelf kunt beslissen over jouw begeleiding, verzorging en verpleging kan de Kantonrechter een mentor benoemen die namens jou en in het belang van jou de beslissingen neemt. De mentor kan een familielid zijn maar ook iemand van een instelling, een curator of een bewindvoerder. Het mentorschap kan worden aangevraagd door jezelf, je partner of een bloedverwant tot de vierde graad. Maar ook door een zorginstelling waar je verblijft, een officier of een curator of bewindvoerder. Het mentorschap wordt aangevraagd bij de Kantonrechter. Voor de duidelijkheid, de belangenbehartiging betreft geen vertegenwoordiging in zaken die het vermogen betreffen. Als de belangenbehartiging ziet op zaken die het vermogen betreffen wordt gesproken van bewindvoering. Mentorschap en bewindvoering is een belangrijke maatregel ter bescherming van degene die om welke reden dan ook niet langer handelingsbekwaam is. De mentor of bewindvoerder dient aan de kantonrechter verslag te doen van de maatregel. Tevens dient periodiek rekening en verantwoording te worden afgelegd.
Laat je niet verrassen door een beslissing van de Kantonrechter
Natuurlijk wil je niet ‘overvallen’ worden door het feit dat je tegen wil en dank een mentorschap of bewind over jou wordt uitgesproken. En als mentorschap en/of bewind dan toch al nodig is dan is het natuurlijk belangrijk om zelf te kunnen beslissen wie je mentor/bewindvoerder wordt. Het is daarom verstandig dit in een notariële volmacht of levenstestament op te nemen zodat bij eventuele wilsonbekwaamheid alle zaken namens jou en in jouw belang worden geregeld. Omdat veel instanties het bestaan van een volmacht alleen accepteren wanneer de volmacht door de notaris is opgesteld is het verstandig gebruik te maken van een door de notaris opgestelde volmacht. Let wel, dit gaat dus een stuk verder dan een bankmachtiging waarbij ‘slechts’ over de bankrekening kan worden beschikt.
De Kantonrechter wijkt alleen in jouw belang af van het levenstestament
Afwijken van het levenstestament doet de Kantonrechter pas wanneer het levenstestament niet langer de bescherming biedt die jij voor ogen had bij het opstellen van het levenstestament. Dat kan bijvoorbeeld bij ontspoorde familieverhoudingen. Is de inmenging van de Kantonrechter een probleem? Nee, juist niet! Voor de opsteller is dat een waarborg dat hun wil wordt gerespecteerd. Als de Kantonrechter ingrijpt is er immers wel wat aan de hand. Dat is het geval in de casus waarbij Hof Arnhem-Leeuwarden (GHARL:2017:10353) uitspraak deed. Die casus wordt hierna besproken.
De Kantonrechter grijpt in en zet gevolmachtigd echtgenoot ‘aan de kant
Gebleken is dat de verstandhouding tussen de man en de kinderen van de vrouw ernstig verstoord was. De man slaagde er niet in de belangen van de vrouw voorop te stellen bij de keuze van het verzorgingshuis, de wijze van verzorging en het opvolgen van de door de zorgprofessionals gegeven adviezen. Ook waren er onduidelijkheden over hoge bedragen die van de rekening van de vrouw werden afgeschreven. De man was daarnaast fysiek en mentaal beperkt. Het belang van de vrouw staat voorop. Het Hof bepaalde dat er een onafhankelijke bewindvoerder en mentor moest worden benoemd. Beide partijen kregen overigens wel de ruimte om deze gezamenlijk te benoemen.
Uit constante rechtspraak blijkt dat de wensen van de opsteller van een levenstestament moeten worden gewaarborgd. Voor de opsteller daarvan een goede reden om daar extra goed bij stil te staan.