In onze advisering over testamenten is de beoordeling van de wilsbekwaamheid erg belangrijk. In welke mate is onze cliënt in staat zelfstandig nog beslissingen te nemen. Is het de wil van onze cliënt of mogelijk van iemand anders? Begrijpt de cliënt wel alle verstrekte informatie en is de cliënt nog wel voldoende beslisvaardig? Dat had ook de notaris in onderstaande uitspraak zich moeten afvragen.
Het testament wordt gewijzigd maar beseft moeder de gevolgen daarvan?
Moeder heeft een zoon en een dochter en verblijft in een verpleegtehuis. Volgens dochter leidt moeder aan de ziekte van Alzheimer. Er is een procedure opgestart om het vermogen van moeder onder bewind te stellen. Moeder is herstellende van een longontsteking en een ernstige verwardheid. De zoon legt vervolgens contact met de notaris. De notaris heeft een bespreking met moeder en zoon en daarna nog een keer alleen met moeder. Door de lichamelijke toestand van moeder blijft het bij één gesprek en wordt besloten het testament van moeder aan te passen. De kinderen worden benoemd tot enig erfgenaam. Aan haar zoon wordt de woning gelegateerd onder de verplichting de WOZ-waarde in te brengen in de nalatenschap.
De notaris is van mening dat moeder wilsbekwaam was
Na het overlijden van moeder stelt de dochter dat de notaris het testament niet had mogen passeren omdat moeder wilsonbekwaam was. De dochter verwijt de notaris dat hij verzuimd heeft een gedegen onderzoek te verrichten en dient een tuchtrechtelijk klacht in. De notaris stelt dat ‘moeder goed uit haar woorden kon komen’ en dat zij aangaf goed te begrijpen welke gevolgen de wijzigingen van het testament met zich mee zouden brengen. Bovendien was er geen sprake van een curatele of bewind! De notaris stelt dat het de uitdrukkelijke wens van moeder was om de woning aan haar zoon te legateren “zodat het vermogen in de familie bleef” en bovendien heeft de zoon op geen enkele wijze ‘druk’ gezet om de wijzigingen te formaliseren. Overigens was het volgens de notaris een testament dat niet ingrijpend afwijkt van het wettelijk erfrecht. De notaris stelt ook dat hij niet op de hoogte was van een lopend verzoek voor een meerderjarig bewind. Ook met het verblijf in het verpleeghuis was hij niet bekend. Wel was de notaris bekend met het feit dat er “meningsverschillen” bestonden binnen de familie en dat in het verleden een verzoek tot bewind niet werd gehonoreerd.
De notaris had moeten doorvragen!
De klacht wordt gegrond verklaard. De notaris krijgt een waarschuwing. Er wordt niet vastgesteld dat moeder wilsonbekwaam zou zijn geweest om tot het passeren van het testament over te gaan. De wetenschap van het eerdere bewindsverzoek, de hoge leeftijd van moeder en de ‘begeleiding door de zoon’ hadden tot extra zorgvuldigheid van de notaris moeten leiden. De notaris is onvoldoende alert geweest op het onderzoek van de wilsbekwaamheid van moeder. Hij had moeten doorvragen naar de persoonlijke omstandigheden van moeder zoals naar haar verblijfplaats en de achtergronden daarvan.
Zeker van je zaak
“Bij twijfel niet oversteken”. Bij twijfel over de wilsbekwaamheid van betrokkenen in jouw omgeving is het verstandig om die twijfel weg te nemen. Maak de nalatenschap bespreekbaar en raadpleeg bij twijfel over de wilsbekwaamheid desnoods een onafhankelijke arts. In ieder geval is het verstandig om tijdig met ons contact op te nemen om de (levens)testamenten aan te passen aan jouw persoonlijke wensen. Wees zeker van je zaak en zorg ervoor dat de nalatenschap ‘later’ niet kan worden betwist.
KVN Amsterdam 30 mei 2017, nr 622559/NT 17-3B (TNORAMS:2017:20)