Als een kind wordt onterfd heeft het kind nog steeds aanspraak op een deel van de nalatenschap. Deze wettelijke aanspraak noemt men de legitieme portie. De legitieme portie is een vordering in geld op de gezamenlijke erfgenamen. De legitieme portie is formeel een schuld van de nalatenschap. De executeur heeft de taak de goederen van de nalatenschap te beheren en de schulden van de nalatenschap te voldoen. De mogelijkheid om een beroep te doen op de legitieme portie vervalt na 5 jaar. Voor die tijd moet het kind verklaren dat hij zijn legitieme portie wenst te ontvangen. Doet hij dit niet of niet tijdig dan vervalt het recht op de legitieme portie.
Onlangs sprak het Gerechtshof Den Haag zich uit over een ‘familietwist’ waarbij het al dan niet afzien op de legitieme portie in geding was. In deze casus zijn de beide ouders kort na elkaar overleden, is broer 1 executeur en is broer 2 onterfd. Broer 1 wikkelt de nalatenschap af zonder aan broer 2 zijn legitieme portie uit te keren. Broer 1 stelt dat broer 2 heeft afgezien van zijn recht op de legitieme portie. Broer 2 stelt: “hoe kom je daarbij”?
Klaarblijkelijk heeft broer 1 ‘de indruk’ gehad dat broer 2 wenste te berusten in de laatste wil van beide ouders. Dat valt af te leiden uit een e-mail die hij aan broer 1 stuurt. De e-mail heeft vrij vertaald de volgende inhoud: “Als je wenst te berusten in de laatste wil van vader en moeder en geen beroep doet op de legitieme portie dan is het noodzakelijk is dat je dit per brief aan mij meedeelt. Ik wil de schijn van manipulatie mijnerzijds vermijden. Je hebt mijn adres en ik zie jouw verklaring wel tegemoet”.
Die verklaring heeft broer 2 echter nimmer gegeven. Broer 1 heeft er dan ook nooit van uit mogen gaan dat broer 2 afstand heeft gedaan van zijn recht op de legitieme portie. Zeker niet nu hij expliciet heeft gevraagd naar een formele verklaring. Hij had zich actief moeten vergewissen of broer 2 dit standpunt daadwerkelijk heeft ingenomen. Daartoe had het op zijn weg gelegen om een redelijke termijn te stellen waarop broer 2 die vraag zou kunnen beantwoorden. Zowel de rechtbank als het gerechtshof zijn er duidelijk in. Niet is komen vast te staan dat broer 2 afstand heeft gedaan van zijn recht op de legitieme portie. Een beroep op de legitieme portie is vormvrij. Uit de stukken blijkt verder dat het verzoek door broer 2 tijdig is gedaan.
Nu is komen vast te staan dat broer 1 heeft gehandeld in strijd met zijn wettelijke plicht en het saldo van de nalatenschap heeft verdeeld zonder rekening te houden met de schuld ter zake van de legitieme portie, terwijl tijdig aanspraak is gemaakt op de legitieme portie, heeft broer 1 als executeur onrechtmatig gehandeld. Als gevolg daarvan moet broer 1 aan broer 2 de geleden schade vergoeden. Die schade bestaat uit een bedrag ter grootte van de legitieme portie.
Uit deze uitspraak blijkt maar weer dat het afwikkelen van een nalatenschap een specialisme is. Te vaak en te veel komt het voor dat men te lichtvaardig denkt over de verantwoordelijkheden die je als executeur hebt. In dit geval is broer 1 persoonlijk aansprakelijk gesteld voor de door broer 2 geleden schade. CIJNS|Erfzaken is gespecialiseerd in het afwikkelen van nalatenschappen. Heb je daar vragen over neem dan contact met ons op. Dat kan via onze website www.cijns.nl en/of per telefoon 055-5762524