Wij besteden in onze advisering veel aandacht aan fiscaalvriendelijke vermogensoverheveling. Met enige regelmaat gaat het om het besparen van een eigen bijdrage WMO in verband met een opname in een verpleegtehuis.
Het kind schenkt aan zichzelf uit het vermogen van de ouder
Vaak wijzen wij op de mogelijkheid om in een notariële volmacht of levenstestament op te nemen dat de gevolmachtigde (het kind) uit het vermogen van de ouders aan zichzelf mag schenken. Dat lijkt gek, maar dat is het niet. Als een ouder niet meer wilsbekwaam is en vermogen heeft dat feitelijk niet meer wordt gebruikt, is het misschien al begrijpelijker om uit dat vermogen te schenken. Zeker wanneer dat naast een lagere eigen bijdrage ook nog, ingeval van overlijden, leidt tot minder verschuldigde erfbelasting.
De kantonrechter kan toestemming geven om namens de ouder te schenken
En wanneer er geen levenstestament is opgemaakt kan het kind dan ook namens de ouder aan zichzelf schenken? Nee, dat kan niet. Althans, niet zonder toestemming van de kantonrechter. Die toestemming krijg je niet heel makkelijk. De kantonrechter is zeer behoudend in het toestaan van een schenking ten laste van het vermogen van de ouder. En niet voor niets! Zogeheten ouderenroof moet worden voorkomen. Maar soms zijn de kantonrechters wel erg strak in de leer. De kantonrechter redeneert: “als de ouder had willen schenken dan had die schenking allang plaatsgevonden.”
De kantonrechter is streng en beoordeelt of er sprake is van een schenkingstraditie
De kantonrechter hanteert daarom als hoofdregel dat er niet geschonken mag worden als er niet aangetoond kan worden dat er sprake is van een schenkingstraditie. Een schenkingstraditie betekent dat er sprake is van repeterende schenkingen die hebben plaatsgevonden voordat de schenker onder bewind staat. Het moet gebruikelijk zijn dat er wordt geschonken, zeg maar. Als er sprake is van een schenkingstraditie, doet de kantonrechter nog een vermogenstoets. De ouder dient na de schenkingen een “spaarpot” over te houden van tenminste € 30.000. Als het vermogen door de schenking onder de € 30.000 komt blokkeert de kantonrechter alsnog het doen van de schenking.
Help ons: wij willen aan onszelf schenken!
Samen met Martha Meijer, advocaat te Apeldoorn, hebben wij voor een gezamenlijke klant recentelijk een procedure over dit onderwerp gevoerd bij het Hof. En gewonnen, kan ik alvast verklappen. In onze case is sprake van een moeder van 89 die niet meer wilsbekwaam is. Ze zit nog niet zo heel lang in het verpleegtehuis. Haar man is nog niet zo lang geleden overleden. In verband met de opname in het verpleegtehuis is de eigen woning verkocht waardoor moeder een substantieel beschikbaar vermogen heeft verkregen. In verband met de hoge eigen bijdrage (€ 2.300 per maand) teert moeder langzaam in op haar vermogen. Bij leven hebben een paar kleine schenkingen plaatsgevonden. Dat waren echter geen hoge bedragen. Moeder heeft drie kinderen. Eén kind van moeder is voor-overleden.
Bij onze klant is geen sprake van een schenkingstraditie
Er is geen notariële volmacht door moeder gemaakt. Twee van de zonen (bewindvoerders) verzoeken de Rechtbank namens moeder te mogen schenken. Een schenking van € 40.000 aan elk kind. De drie kinderen van het voor-overleden kind komen in de plaats van het voor-overleden kind. Het is de bedoeling dat ieder kleinkind een schenking krijgt van € 40.000/3. De Rechtbank staat niet toe dat er geschonken wordt uit het vermogen van moeder. Er is geen sprake van een schenkingstraditie.
Als er bijzondere omstandigheden zijn is een schenking toch mogelijk
In collegiaal overleg met Martha Meijer en in goed overleg met de kinderen komen wij tot de conclusie dat er in “dit dossier” zoveel bijzondere omstandigheden zijn dat het in de rede ligt om het verzoek toch toe te wijzen. Zelfs als er geen sprake is van een schenkingstraditie! In een uitgebreid rapport onderbouwen wij dat moeder haar vermogen, ook na schenking van € 160.000, nooit meer kan/gaat opmaken. Het vermogen is dusdanig dat ook na de schenkingen de eigen bijdrage WMO maximaal zal zijn. Daarnaast stellen wij dat grote schenkingen altijd wel de bedoeling waren, maar dat deze werden uitgesteld tot de woning zou zijn verkocht en de drie kleinkinderen, die in de plaats komen van het voor-overleden kind, meerderjarig zouden zijn. Wat kan er op tegen zijn om in deze situatie de schenkingen toch toe te staan?
De vermogensrechtelijke belangen van moeder worden niet geschaad
Ook het Hof vindt dat er gezien de geringe bedragen van de schenkingen in het verleden, afgezet tegen de hoge schenkingen in het onderhavige geval, geen sprake is van een schenkingstraditie. Maar, zegt het Hof, de vermogensrechtelijke belangen van moeder worden niet geschaad wanneer de hoge schenkingen éénmalig worden toegestaan. Het Hof betrekt bij dat oordeel de leeftijd van moeder en de hoogte van het vermogen dat na schenking nog overblijft.
Cijns | Erfzaken heeft haar werk goed gedaan!
Wij citeren het Hof: “Uit het in het geding gebrachte, grondig onderbouwde financiële rapport d.d. 16 oktober 2017 van het bureau Cijns te Apeldoorn (met daarin de tot en met het jaar 2028 doorberekende vermogensontwikkeling van de rechthebbende) blijkt dat het vermogen van de rechthebbende door de schenkingen weliswaar zal afnemen, maar dat het vermogen zodanig groot is dat de ontsparingen in verband met de kosten van levensonderhoud en de eigen bijdrage CAK ruimschoots kunnen worden opgevangen. Blijkens de berekeningen hebben de schenkingen tot en met 2023 geen invloed op de hoogte van de eigen bijdrage”.
Samenwerken met cliënt en advocaat op het gebied van estate planning
Hoe mooi is het om van het Hof een dergelijk “compliment” te krijgen. Wij zijn gewend om grondig te adviseren. Dat ons rapport ook door het Hof als grondig wordt gekwalificeerd betekent dat wij de juiste maatstaven aanleggen bij de beoordeling van deze problematiek. Het is voor onze klanten goed te weten dat ook schenkingen mogelijk zijn zonder dat er sprake is van een schenkingstraditie. Voor de advieswereld vormt deze uitspraak als richtinggevend. Ook is het goed te weten dat wij ons verzekeren van professionele ondersteuning bij het voeren van een procedure bij de kantonrechter of het Hof. In dit geval in Martha Meijer, vinden wij op het gebied van schenkings- en erfrecht, een uitstekende procederende (sparring)partner. De credits in deze procedure gaan mede uit naar de direct betrokken familieleden. Door een goede interactie, inlevingsvermogen, feedback, creativiteit, piëteit en wederzijds respect hebben we dit resultaat kunnen bereiken.
Meer weten?
Wil je meer weten over schenken in het algemeen of over schenking onder bewind in het bijzonder? Neem dan contact met ons op via onderstaand contactformulier.
Als je de hele uitspraak wil lezen gebruik dan de volgende link: https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:GHARL:2018:5029