In onze adviespraktijk komt het regelmatig voor dat opa en oma een schenking willen doen aan hun kleinkinderen. Maar vaak merken wij dat zij het dan toch moeilijk vinden om de “zuur verdiende” centen zomaar los te laten. “De jeugd van tegenwoordig geeft het geld zo makkelijk uit.” “Dat is nog daar aan toe, maar als ze er dan maar geen drugs van kopen of het op een andere manier verkwisten.”
Bewindvoering
Geen probleem! We halen de bewindvoerdersclausule van stal. Opa en oma kunnen namelijk voorwaarden verbinden aan de schenking. Papa en/of mama worden aangewezen als bewindvoerder en kunnen er op die manier op toezien dat de kleinkinderen de schenking conform het gedachtegoed van opa en oma benutten. En dan gaan we er van uit dat op enige leeftijd het kind “oud en wijs” genoeg is om de schenking naar eigen inzicht nuttig te besteden.
Overbezorgd
Soms kunnen opa en oma een beetje te bezorgd zijn en misschien wel een beetje dwingend ook. Zo ook de opa en oma die “boven komen drijven” in de uitspraak van Rb. Midden-Nederland (RBMNE:2019:22). Ik heb het idee dat ze begeleid werden door een nogal conservatieve notaris die bereid was om dit allemaal in een akte op te schrijven. Opa en oma schenken aan hun vier kleinkinderen ieder € 2.147 (vrijstelling). In de overeenkomst is bepaald dat papa en mama, totdat het kind 35 jaar wordt, het bewind voeren over de schenking. Maar stel je voor dat ze dan nog niet oud en wijs genoeg zijn? “Dan bepalen we dat wanneer de kleinkinderen “domme dingen” doen het bewind tot levenslang wordt verlengd.” Domme dingen! Welke domme dingen?
Verslaafd raken aan alcohol, drugs, lachgas. Een te grote tattoo (>20 cm). Een te hoog BMI (vrouw boven de 25 en man boven de 28). Ook coma drinken is uit den boze. Maar ook het niet benutten van talenten om een eigen inkomen te genereren. Registratie bij BKR of een strafblad is ook niet geoorloofd. Opa en oma zijn blij met hun notaris. Hadden ze dat maar eerder geweten. Geeft niet hoor! De notaris stelt dat die clausule nog kan worden toegepast op schenkingen uit het verleden.
Moeder weigert namens haar kind de schenking
Opa en oma gaan in gesprek met één van de moeders van de minderjarige kinderen. Opa en oma zullen spreken van ondankbaarheid. Ze weigert echter de schenking namens haar minderjarige kind te aanvaarden. Ze vindt die voorwaarden erg ongepast.
Opa en oma vragen toestemming aan de Kantonrechter
In het belang van het kind vinden zij dat de schenking met voorwaarden gewoon aanvaard moet worden. Opa en oma stappen naar de Kantonrechter. Wettelijk is het namelijk zo geregeld dat een ouder een machtiging van de Kantonrechter nodig heeft om een schenking aan hun minderjarig kind te aanvaarden waaraan een last is verbonden. De Kantonrechter moet beslissen of het in deze situatie in het belang (noodzakelijk, nuttig en wenselijk) van het kind is om de schenking onder deze voorwaarden te aanvaarden.
De Kantonrechter beslist
De Kantonrechter vindt, ondanks een beroep van de notaris op het Nationaal Preventieakkoord (https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/gezondheid-en-preventie/nationaal-preventieakkoord) van niet. Het achteraf alsnog stellen van deze voorwaarden vindt hij in strijd met het opgewekt vertrouwen. Het stellen van dergelijke voorwaarden wordt gezien als het vrijwel levenslang opleggen van een levensstijl. Dat kan pedagogisch wel op een andere manier!